Perfekcjonizm - kiedy dążenie do ideału zaczyna szkodzić?

Perfekcjonizm często bywa przedstawiany jako zaleta: dokładność, wysoki standard pracy, odpowiedzialność. Jednak w rzeczywistości perfekcjonizm ma dwa oblicza. Może motywować do rozwoju, ale równie często prowadzi do lęku przed porażką, odwlekania działania i chronicznego zmęczenia.

Czym właściwie jest perfekcjonizm?

Perfekcjonizm to potrzeba spełniania bardzo wysokich, często nierealnych standardów - wobec siebie lub innych. Osoba perfekcjonistyczna wierzy, że tylko „bezbłędny” efekt daje jej prawo do satysfakcji czy spokoju.

Gdy perfekcjonizm zaczyna szkodzić

Choć z zewnątrz perfekcjonista wygląda na osobę sukcesu, pod spodem często towarzyszą mu:

• ciągłe napięcie i samokrytyka ("mogłem to zrobić lepiej"),

• lęk przed oceną i błędem,

• prokrastynacja - odkładanie zadań z obawy, że nie wyjdą idealnie,

• brak odpoczynku i poczucia, że "nigdy nie jest wystarczająco dobrze",

• spadek satysfakcji z życia, nawet przy obiektywnych sukcesach.

Perfekcjonizm jest jednym z czynników zwiększających ryzyko depresji, zaburzeń lękowych i wypalenia zawodowego.

Co pomaga sobie z nim radzić?

• Zamień "idealnie" na "wystarczająco dobrze" - nie każda rzecz wymaga 120% zaangażowania.

• Ustal priorytety - odróżnij to, co musi być dopracowane, od tego, co może być po prostu wykonane.

• Praktykuj życzliwość wobec siebie, zamiast wewnętrznego krytyka.

• Traktuj błędy jako element procesu, a nie dowód porażki.

• Daj sobie prawo do odpoczynku, nie dopiero "po wszystkim".

Kiedy warto skorzystać ze wsparcia?

Jeśli perfekcjonizm zaczyna paraliżować działanie, wywołuje lęk lub prowadzi do skrajnego zmęczenia - rozmowa z psychologiem lub psychoterapeutą może pomóc zmienić sposób myślenia i odzyskać równowagę.

Dążenie do jakości nie musi oznaczać życia pod presją. Perfekcyjny nie znaczy zdrowy. Czasem to, co wystarczająco dobre, jest najlepszym rozwiązaniem.