Fobia społeczna – kiedy lęk przed oceną odbiera codzienne życie

Większość z nas odczuwa stres przed ważnym wystąpieniem, rozmową z nieznajomym czy oceną w pracy. Ale gdy ten lęk staje się wszechobecny, paraliżujący i utrudnia funkcjonowanie – może to być coś więcej niż tylko „nieśmiałość”. Może to być fobia społeczna, jedno z najczęstszych zaburzeń lękowych.

Czym jest fobia społeczna?

Fobia społeczna (zaburzenie lęku społecznego) to trwały i silny lęk przed oceną ze strony innych ludzi. Osoba z tym zaburzeniem unika sytuacji społecznych lub znosi je z ogromnym cierpieniem psychicznym, obawiając się upokorzenia, kompromitacji czy bycia negatywnie ocenioną.

Nie chodzi tylko o tremę przed publicznym wystąpieniem – często chodzi o zwykłe, codzienne sytuacje, takie jak:

• rozmowa przez telefon,

• jedzenie w towarzystwie,

• zadanie pytania w sklepie,

• bycie w centrum uwagi.

Jakie są objawy?

Objawy fobii społecznej można podzielić na trzy główne kategorie:

1. Objawy emocjonalne:

• intensywny lęk przed byciem ocenianym,

• silne uczucie zawstydzenia lub zakłopotania,

• unikanie sytuacji społecznych.

2. Objawy fizyczne:

• przyspieszone bicie serca,

• pocenie się,

• drżenie rąk, napięcie mięśni,

• uczucie „pustki w głowie”.

3. Objawy behawioralne:

• wycofywanie się z relacji,

• rezygnacja z aktywności społecznych,

• nadmierne przygotowywanie się do prostych interakcji,

• obsesyjne analizowanie swoich zachowań po spotkaniach.

Skąd się bierze?

Fobia społeczna ma wiele możliwych przyczyn. Do najczęstszych należą:

• czynniki biologiczne: predyspozycje genetyczne, nieprawidłowe funkcjonowanie układów odpowiedzialnych za reakcje stresowe,

• doświadczenia z dzieciństwa: krytyka, upokorzenia, nadopiekuńczość lub brak wsparcia emocjonalnego,

• uwarunkowania społeczne: presja perfekcjonizmu, kult sukcesu, porównywanie się w mediach społecznościowych.

Czy da się z tym coś zrobić?

Tak – fobia społeczna jest zaburzeniem, które można skutecznie leczyć.

Najlepsze rezultaty daje:

• psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT) – pomaga zmienić wzorce myślenia i zachowania,

• ekspozycja – stopniowe oswajanie się z lękową sytuacją w bezpiecznym środowisku,

• w niektórych przypadkach – leczenie farmakologiczne (leki przeciwlękowe, antydepresyjne),

• wsparcie społeczne – zrozumienie i akceptacja ze strony bliskich.

Nie jesteś sam/a!

Fobia społeczna dotyka milionów ludzi na całym świecie – niezależnie od wieku, płci czy pozycji społecznej. Jeśli rozpoznajesz u siebie opisane objawy, warto porozmawiać z psychologiem lub terapeutą. Lęk społeczny może być bardzo ograniczający, ale nie musi definiować Twojego życia.

Pamiętaj: proszenie o pomoc to oznaka odwagi, nie słabości.
Zadbaj o siebie – bo zasługujesz na życie bez strachu przed byciem sobą.